Førre torsdag kom det førebels nyaste skotet på NMU-stammen til verda, då Grimstad Målungdom vart skipa. I front for det nye laget står leiar Jørgen Vik (16), som også var initiativtakaren til lagsskipinga. Me ynskjer Grimstad-gjengen hjarteleg velkomne til nynorskens skog! 🙂
Eit lite gruppefoto frå oppstartsmøtet. Foto: Vebjørn Sture
Kosthald er eit ynda tema for tida, med høgkarbo og lågturbo og alt kva det heiter. På skrivarstova vil me ikkje vera noko dårlegare, så her kjem ein kjapp gaid til korleis du får deg eit dugeleg måltid ut av litt kontorskapsrestar. I tre steg, til og med, så sjølv dei med svakt langtidsminne skal ha sjans til å hugsa!
Steg 1: Opna kjøleskåpet, og innsjå at det einaste brukande der inne er dei fire flaskene med halvgamal ketsjup.
To veker gamal rullemarsipankake ER ikkje veldig delikat. Så høyrer det også med til soga at eg prøvde eit stykke av henne for ei veke sidan, og alt då var kaka så hard og turr at ho knapt var mogleg å tygga.
Steg 2: Miks i hop litt restespagetti og gamal ketsjup, og krydra herlegdomen med litt slumpande mengder restekrydder.
Lag maten. Server gjerne med eit glas kaldt dispenservatn.
Steg 3: Tygg lenge, nyt smaken og la karbohydratane sildra nedover innsida av magesekken. Så er du klar til nok ein kveld attom spakene i styrehuset til kremen av norsk ungdom!
Då er det berre å la matlysta bera avgarde med deg! MMMMM!
Her om dagen fekk me eit artig brev til skrivarstova. For berre 14,90/stk kunne me visst få nokre heilt fabelaktig flotte almanakkar med inngravert namn og alt mogleg. Eller som det stod i brevet: «Jeg har trykket NORSK MÅLUNGDOM navn på planleggeren i gull, slik at du kan se hvor imponerende denne fantastiske markedsføringen kan være når den rettes mot kunder, samarbeidspartnere og potensielle kjøpere.»
Det forlokkande reklamebrevet.
Til alt hell hadde dei lagt ved eit prøveeksemplar. Kanskje ikkje fullt så heldig var namnetrykket. Ikkje berre var det på bokmål (jfr. «fantastisk markedsføring» …), men me var attpåtil omdøypte til «NORSK MĹLUNGDOM», kva no enn det måtte tyda.
Gullskrift var der. Men bokstaven Å?
Innmaten var heller ikkje veldig tilpassa mottakaren. Det er unekteleg ganske morosamt å sjå nokon som skriv så fagert om imponerande og fantastisk marknadsføring, demonstrera det stikk motsette ved å tilby ein nynorskforkjempande organisasjon almanakkar på så å seia alle andre nordiske statsspråk enn nynorsk.
«Dæh, nynorsk, svensk, kva er liksom skilnaden ...»
Strategien med å senda prøveeksemplar er rett nok ikkje ny. For ei tid tilbake fekk Kringkastingsringen (eg sit i styret der, om nokon lurer på korleis eg har fått denne sensitive innsideinformasjonen …) tilsendt ein reklamepenn, med noko som produsenten truleg må ha tenkt var eit forlokkande design. Og me kan jo ikkje anna enn å gje han rett!
Sjå og lær!
Likevel, eg trur me køyrer på med det me av erfaring veit at fungerer. Den siste veka har me nemleg fått levert ikkje mindre enn 15 000 rykande ferske jakkemerke, i åtte ulike modellar! Fire av dei kjenner de kanskje til frå før, men dei andre fire er altså i ny drakt. Og no har me så mykje at me nesten kan bada i dei.
Hypp på jakkemerke?
Alle skal få ... 🙂
I eit innlegg på Magasinett skildrar Anita Svendheim eit nynorsk redslekaos, der frykta for å verta utsletta er i ferd med å verta eit sjølvoppfyllande mantra mellom nynorskentusiastar. Slik opplever ikkje eg det.
Lat meg aller fyrst seia at eg – naturlegvis – har stor respekt for at Svendheim opplever nynorskverda litt annleis enn meg, og at eg naturlegvis tek erfaringane hennar på fullt alvor. Er det ein ting eg har lært etter nokre år som organisasjonssentralist, så er det at verda kan opplevast ganske annleis inne i Oslo-bobla enn utanfor. Så eg tviler ikkje eit sekund på at Svendheim har følt bokmålsfrykta i augo på foreldre, norsklærarar eller kven det måtte vera.
Men nettopp for å ta Svendheim sine oppfordringar på direkten, så kjenner eg ein sterk trong til å bidra med litt inspirasjon og positivitet. For etter sju år som aktiv målungdom – både i lokalleddet og i sentralstyret – har eg heilt andre opplevingar enn Svendheim.
Gjennom sju år i Målungdommen kan eg knappast hugsa å ha møtt noko som liknar den nynorskangsten Svendheim skildrar. Tvert om: I staden for å diskutera kor vidt nynorsken vil døy ut eller ikkje, diskuterer me kor vidt me skal gjera nynorsk til einaste riksmål eller om me skal «nøya oss» med ein 50/50-situasjon. Kanskje er ingen av delane så realistisk i eit femårsperspektiv, men det seier noko om kva slags positivitet som rår grunnen mellom unge nynorskentusiastar. Og det finst mange fleire døme:
I staden for å heidra finkulturelle nynorsksnobbar, har me delt ut Dialektprisen til føredøme med ikkje akkurat finkulturell appell, som til dømes Are og Odin, Eli Kari Gjengedal og Lars Vaular. I staden for å hiva oss på den språklege skitkastinga mot Paradise Hotel – som fekk mykje negativ omtale frå både bokmåls– og nynorskhald – gjekk me høgt ut i pressa for å rosa Paradise-gjengen for å visa fram eit fargerikt og levande dialektmangfald. Og no i dag, i staden for å tolka Kulturdepartementet sitt ynske om obligatorisk filmteksting “på norsk” som om det var ei innføring av eit nytt bokmålsdomene, føreslår me i staden at dei kan presisera at teksting på norsk inneber teksting på både nynorsk og bokmål, sidan filmteksting uansett har vorte veldig billig etter at kinoane vart digitaliserte.
Så: Poenget mitt er ikkje at Svendheim nødvendigvis tek feil. Men når ein skal ropa varsko er det ofte lurt å vera litt varsam. Påstandar om at «nynorskentusiastane har gjort nynorsken skummel og avansert» og at nynorsken primært «rommar artiklar og tekstar om litteratur og bygdehistorie», er jo ikkje akkurat med på å teikna eit inspirerande bilete av nynorsken? Eller dyrka inspirasjon og språkglede?
Visst skal me seia i frå når det trengst, og det er eg takksam for at Anita Svendheim gjer. Mitt personlege bidrag i denne omgangen får vera å spreia litt nynorskglede ved å svara på eit av spørsmåla Svendheim stiller: Sist gong eg las ein nynorskartikkel om tippeligaen var i dag føremiddag, då nrk.no fleska til med overskrifta «Strømsgodset sikra seg toppscorar». Jommen smiler nynorsken til oss på den fronten òg! 🙂
Ein gong i halvåret samlar NMU-sentralstyret seg ei helg for å gå gjennom arbeidsmåtar, skolera seg, lada nynorskbatteria litt og planleggja arbeidet i tida som kjem. Denne gongen nytta det nye sentralstyret høvet til å leggja samlinga til Jølster i Sunnfjord – heimbygda til NMU-leiar Janne Nygård! Dei konkrete resultata får de sjå utover hausten og vinteren, men i mellomtida kan de kosa dykk med litt fotografisk dokumentasjon.
Då me såg utsikta gjekk det opp for oss at me ville få veldig fine gruppebilete dersom me stilte oss i vegen for henne. Så då vart det fotoseanse.
Men det er naturlegvis avgrensa kor lenge me evnar å halda maska.
Dagens best kledde: Baksetet i bilen, som tilsynelatande hadde bytt klesdrakt med leiar-Janne.
For eit stakka sekund evna me å halda maska igjen.
... men lenge vara det ikkje.
Me prøvde å plukka reint baksetet for skabb. Heilt til me innsåg at det var leiaren som skjulte seg inni leopardpelsen.
Vel framme i Jølster kunne me konstatera at den fremste kvaliteten kommunen ynskjer å framheva seg sjølv med, er at Jølster er i eit fylke ...
Men jammen er Jølster flott, kva?
Det er vel ikkje utan grunn at dei kallar Sogn og fjordane for «Trivselsfylket»
Sopp veks der òg. Noko som ganske raskt førde til litt «strekk i feltet», som det heiter på fint.
På laurdagen tok me oss ein tur til Astruptunet, der Janne pla jobba om sumrane.
Vel inne på Astruptunet var jamvel stearinljosa strategisk plasserte.
«Er kvardagen grå og skivene slappe? Legg om til nynorsk, og bøy nokre kjappe (verb)!»
Leiar-maten
«Jølstralappen». Gjeld langs heile sørsida av Jølstravatnet.
I dag, 3. august, er det 50 år sidan Norsk Målungdom vart skipa. I utgangspunktet tenkte me å markera 50-årsdagen med eit realt lurveleven av aksjonar, kake, fest og moro. Men av grunnar som de alle kjenner til, er stemninga både i organisasjonen og samfunnet elles framleis nokså dempa, og det kjentest ikkje rett å gjennomføra feiringa nett slik me tenkte før sumaren.
Så då gjer me det litt annleis. Jubileumsdagen i dag brukar me til å markera engasjementet og samhaldet på tvers av ungdomsorganisasjonane. Difor samlar me oss til ei lita markering på Teaterplassen i Oslo, rett utanfor Skrivarstova, klokka 15 i ettermiddag. Der legg me ned litt blomar, seier nokre ord, og så set me oss ned på Oslo Mek for triveleg lag og sosialt samvere etterpå.
Alle er velkomne, målungdom eller ikkje, unge og vaksne. Du kan gjerne ta med ein ven eller ein blome, men du er naturlegvis like velkomen utan – me samlar oss fyrst og fremst for å treffast, minnast dei som er borte og heidra minnet deira med å knyta nye band på tvers av hjartesaker og organisasjonsgrenser.
Vel møtt.
Me har ikkje ord, korkje til å omtala terrorhandlingane i dag, eller til å festa kjenslene til skrift. Ein ufatteleg tragedie har råka Noreg, regjeringskvartalet, forbipasserande sivilistar og ikkje minst våre ungdomspolitiske kollegaer i Arbeidaranes Ungdomsfylking. Tankane våre til offera og deira pårørande.
Me veit at medlemer i Norsk Målungdom var til stades på Utøya, men me har førebels ikkje fått inn meldingar om skadde eller drepne målungdomsaktivistar – utan at det gjer sorga mindre. Nett slik bombeåtaket mot regjeringskvartalet er eit åtak på heile Noreg, er massakren mot AUF eit åtak på alle engasjerte ungdommar i alle ungdomsorganisasjonar, tverrpolitiske som partipolitiske. I kveld, i natt, i morgon finst ikkje partigrenser eller andre politiske eller organisatoriske skiljeliner. Tida er komen for å stå saman, for å visa den eller dei som står bak ugjerningane at aksjonane deira ikkje funkar, at demokratiet, organisasjonslivet og ungdomar med engasjement ikkje lèt seg kua.
Lat oss difor senda ei serskild støttehelsing til våre vener i AUF: Vit at kjenslene og tankane våre går til dykk, og vit at me står klare dersom det skulle vera noko me kan hjelpa til med i tida som kjem. Måtte alle gode krefter vera med dykk i den tunge tida som de, me og resten av Noreg har framfor oss.
Varme helsingar,
Norsk Målungdom
No er det mindre enn tre dagar igjen til sumarleiren, og oppladingsserien nærmar seg såleis slutten. Med mindre eg snublar over eit knakande godt bilete i morgon eller på måndag, kan de vel nesten rekna dette som sjølve kulminasjonen av biletoppladinga vår. Og kven skal få æra av å pryda det sjuande oppladingsbiletet? Jau, det skal tidlegare NMU-leiar Sigbjørn Hjelmbrekke, eller Siggen-piggen, som han heiter mellom vener.
Grunnen er ganske enkel: Trass i at det er seks år sidan han gjekk av som leiar, går det framleis gjetord om den nært legendariske vegarbeidarjakka som Sigbjørn ynda å kle seg i. Kva som var lekrast av den blå-oransje fargekomboen eller dei breie refleksstripene får vera opp til kvar enkelt å vurdera, men det gjorde seg no i alle fall ekstra godt i møte med omverda, når føremålet var å synleggjera organisasjonen … Som til dømes på biletet under, henta frå ein aksjon under sumarleiren i Sandefjord i 2004.
Ville du teke i mot eit flygeblad frå denne mannen? Sjølvsagt ville du det! Frå venstre: Tidl. landsstyremedlem Veslemøy Oma, tidl. leiar Sigbjørn Hjelmbrekke og tidl. landsstyremedlem og gitarist Erling Lorentsen Sogge. Legg serleg merke til korleis Siggen kombinerer fengselssveis, sidelommebukse og tøflar med sokk i på sedvanleg moterett vis. Foto: Synnøve Midtbø Myking
Trufaste lesarar har kanskje rekna seg fram til at me har vore – reint fotografisk – innom fem sumarleirar til no i oppladingsføljetongen. Denne gongen skal me sjå litt på oppladinga til ein sumarleir, nemleg ein heller kreativ måte å fotoblesta sumarleiren i 2005 på. Me kan vel ikkje anna enn å kalla resultatet godt over middels innbydande, trass i at skautet får Unn til å sjå ut som om ho var godt over 23 år gamal. Men hey – det var ho jo* … 😉
Uan-Z: Bodskapen er like gyldig som alltid. Kom på sumarleir!
Tre dåverande sentralistar lokkar ungdommen over svenskegrensa med farga papir, kunstnarisk tilsnitta bokstavar og komplimentært sjarmerande smil. Frå venstre sentralstyremedlem Vegard Foseide, påtroppande leiar Synnøve Midtbø Myking og skrivar Unn Catodotter Fyllingsnes.
Melodikappleiken. Det er kva me kallar han, den årlege NMU-varianten av eit slags miniatyr-granprix. Der er eit forunderleg sus over nettopp det namnet, og mindre vert det ikkje av å høyra røynde NMU-arar mimra tilbake til melodikappleikar på sumarleirar som har vore. Men samstundes er det også litt misvisande:
Kappleik er for så vidt greitt nok. Det er ein slags kappleik. Ein mangfaldig bukett av sumarleirdeltakarar stiller opp med sine respektive, ofte skrint førebudde bidrag. Dei syng med den nebben dei har, ein gong i mellom er det også nokre som vågar seg utpå med litt hurtig innøvd (og tilsvarande lite synkron) koreografi, og dei som har greie på det tek gjerne med seg gitaren opp på scena.
Men melodikappleik? Greia er at – med nokre få, heiderlege unnatak – er innslaga kokte i hop på formelen «velkjent melodi + ny tekst». Med andre ord er det ikkje så vanleg at kappleiken vert ei tevling om å laga den beste melodien, tvert om, her er det X-faktoren, sjarmen, punchline-frekvensen i teksten, og andre liknande kriterium som ofte gjev utslaget når ein vinnar skal kårast.
Likevel: Namnet speglar godt kva melodikappleiken handlar om. Det viktigaste er nemleg ikkje at den musikalske eller kunstnariske kvaliteten er i toppklasse, på same vis som det viktigaste ikkje er at namnet er hundre prosent presist reint språkleg. Det handlar om å hiva seg litt uti det, til glede og moro både for ein sjølv og for alle som ser på. Eg kan knappast tenkja meg ein betre måte å illustrera dette på, enn ved å hengja ut tidlegare leiar Maria og tidlegare landsstyremedlem Anne Guro, som med biletkomposisjon og mimikk tydeleg formidlar kva slags herleg uhøgtideleg og morosamt evenement melodikappleiken er. Sjå berre på dette blinkskotet frå sumarleiren 2009 på Elverum:
«Eg kjenne bare siddisåhrhr», skarra Maria Svendsen (t.v.) under melodikappleiken i 2009. Anne Guro Sture akkompagnerte med både gitar og eit merkbart stødigare andletsuttrykk. Foto: Krinken Visuelt™